De afgelopen jaren heeft veganisme een enorme opmars gemaakt. Steeds meer mensen kiezen voor een plantaardig dieet, vaak vanuit ethische overwegingen, zorgen om het milieu, of met het oog op hun gezondheid. Maar is een veganistisch dieet echt gezonder voor de mens en de leefomgeving?
In Australië maakte ik voor het eerst kennis met het veganistisch dieet. Het verbreedde mijn perspectief en opende mijn ogen voor de mogelijkheden van enkel plantaardige voeding. Het was de eerste keer in mijn leven dat ik vanuit een intrinsieke motivatie overwoog om bepaalde voedingsmiddelen te elimineren, namelijk dierlijke voeding. Toch zijn dierlijke producten uiteindelijk weer onderdeel van mijn voedingspatroon geworden, omdat ik de risico’s van een puur veganistisch dieet ervaarde. Zo merkte ik dat mijn migraine, die eerder onder controle was, weer werd aangewakkerd.
Daarmee wil ik niet zeggen dat veganisme per definitie ongezond is. Zoals bij elk voedingspatroon zijn er voordelen, maar ook valkuilen waar je rekening mee moet houden. In deze blog deel ik graag de 7 belangrijkste voordelen én valkuilen van een veganistisch dieet, zodat je een weloverwogen keuze kunt maken.
Een van de belangrijkste redenen waarom mensen veganist worden, is om dierenleed te vermijden. Door geen dierlijke producten te consumeren, draag je direct bij aan het verminderen van de vraag naar vlees en zuivel. Dit vermindert de uitbuiting van dieren in de voedselindustrie, wat veganisme voor velen een ethische keuze maakt.
Intensieve veehouderij is een van de grootste oorzaken van milieuproblemen, zoals ontbossing, watervervuiling en bodemuitputting, doordat het veel voer vereist en leidt tot grootschalige teelt van gewassen zoals maïs en soja. Plantaardige diëten, vooral veganistische die lokaal en seizoensgebonden georiënteerd zijn, verbruiken minder land, water en energie dan diëten met dierlijke producten, wat bijdraagt aan een duurzamere toekomst.
Veganistische diëten, rijk aan lokale, biologische groenten en fruit in het seizoen, volle granen en peulvruchten, kunnen bijdragen aan een betere gezondheid. Ze bevatten veel vezels, vitamines en antioxidanten, wat kan helpen bij een verhoogd energieniveau en zowel mentaal als fysiek welzijn. Bovendien kan het risico op chronische ziekten zoals diabetes type 2 worden verlaagd.
Veganisme stimuleert creativiteit in de keuken. Het uitsluiten van dierlijke producten moedigt aan tot het verkennen van nieuwe ingrediënten, recepten en gerechten. Dit kan leiden tot een gevarieerder voedingspatroon met nieuwe smaken en texturen.
Veganisten zijn vaak meer bewust van hun voedselkeuzes. Ze letten niet alleen op de voedingswaarde, maar ook op de herkomst van hun voedsel. Dit bewustzijn kan leiden tot gezondere eetgewoonten en een beter begrip van de impact van voeding op zowel de gezondheid als het milieu.
Veganisme stimuleert maatschappelijke discussies over dierenrechten en duurzaamheid. Zelfs mensen die niet volledig veganistisch zijn, worden zich vaak bewuster van hun consumptiepatronen. Dit heeft geleid tot een groei van interesse in veganistische recepten en restaurants en heeft het bewustzijn verhoogt over ethisch consumeren.
Veganisme kan je helpen om je spiritueel bewustzijn te vergroten. Door plantaardig te eten, kun je niet alleen je gezondheid verbeteren, maar ook je empathie voor andere vormen van leven en het besef van onze onderlinge verbondenheid. Opvallend gegeven is dat veel mensen die een bijna-doodervaring hebben gehad, er vaak voor kiezen om geen dieren meer te eten.
Een volledig plantaardig dieet kan leiden tot tekorten aan belangrijke voedingsstoffen, zoals vitamine B12, ijzer, calcium en omega-3-vetzuren, die voornamelijk in dierlijke producten voorkomen. Daarnaast kunnen veganisten ook te maken krijgen met een eiwittekort, omdat plantaardige voeding vaak niet alle essentiële aminozuren biedt die in dierlijke voeding aanwezig is. Het is essentieel dat veganisten zich bewust zijn van deze mogelijke tekortkomingen en hierop inspelen door bijvoorbeeld natuurlijke supplementen te gebruiken.
Hoewel veganisme vaak wordt gezien als een gezondere eetwijze, zijn er veel ultra-bewerkt veganistische producten beschikbaar. Een belangrijke valkuil is de keuze voor vleesvervangers, plantaardige zuivel en snacks. Alhoewel er steeds betere merken op de markt komen, zijn veel veganistische producten rijk zijn aan geraffineerde suiker, zout en ongezonde vetten, waardoor een veganistisch dieet minder gezond kan zijn.
Hoewel genetisch gemodificeerde gewassen in Nederland verboden zijn, kunnen ze indirect toch in bewerkte veganistische, industrieel vervaardigde producten terechtkomen via geïmporteerde ingrediënten. Daarnaast zijn genetisch gemodificeerde micro-organismen, zoals bacteriën voor de productie van vitamines en enzymen, wel toegestaan. De zorg is dat we de lange termijnrisico’s van genetische modificatie niet kunnen inschatten.
Hoewel veganisme zich richt op dierenwelzijn, kan plantaardige landbouw ook indirect schade aan dieren toebrengen. Het gebruik van bestrijdingsmiddelen verstoort het bodemleven, doodt insecten en kan wilde dieren verwonden bij grootschalige oogsten. Daarnaast hebben monoculturen, zoals sojateelt, een negatieve impact op de biodiversiteit.
Sommige veganistische producten, zoals vleesvervangers, plantaardige zuivel en snacks, zijn sterk bewerkt en vereisen veel energie in de productie. Dit draagt bij aan een grotere ecologische voetafdruk. Bovendien kan de wereldwijde distributie van deze producten, vaak over lange afstanden, de milieu-impact verder verhogen, waardoor de voordelen van een plantaardig dieet soms teniet worden gedaan.
Wat vaak wordt vergeten is dat dieren een cruciale rol spelen in regeneratieve landbouw. Zo helpt hun beweiding bij het natuurlijk bemesten van de bodem wat de groei stimuleert van diverse plantensoorten. Dit verbetert de vruchtbaarheid en vermindert de behoefte aan synthetische meststoffen. Daarmee dragen dieren bij aan een duurzamer en gezonder landbouwsysteem.
Een risico bij de discussie over veganisme is de neiging om in een deugdzaamheidsdebat te vervallen. Veganisten worden soms als moreel superieur gezien, wat leidt tot polariserende houdingen en het negeren van nuance in de discussie. Deze radicale benadering bemoeilijkt het gesprek over voeding en ethiek.
Veganisme biedt talrijke voordelen voor het milieu, de gezondheid en het dierenwelzijn, maar het brengt ook uitdagingen en valkuilen met zich mee. Bij het kiezen van een veganistisch eetpatroon is het belangrijk om je bewust te zijn van deze aspecten. Professionele begeleiding kan daarbij waardevol zijn.
Of je nu sterk gemotiveerd bent om veganistisch te leven of gewoon meer bewust wilt omgaan met je voeding, het is voor iedereen belangrijk om inzicht te krijgen in de impact van je voedingskeuzes op zowel je gezondheid als de leefomgeving. Zo kun je een voedingspatroon kiezen dat in lijn is met jouw persoonlijke waarden en welzijn.
Boeking en aanvraag
Vond je de blogpost inspirerend? Je kunt Marieke de Zwaan boeken voor jouw evenement. Neem vandaag nog contact met ons op om meer te horen over de mogelijkheden.
Internationaal expert in voeding en leefstijl die inspirerende lezingen geeft over gezonde voeding en duurzame vitaliteit.
